Witaminy i minerały

Dla prawidłowego funkcjonowania organizmu konieczne jest dostarczanie odpowiednich składników odżywczych. Istotne są nie tylko białka, lipidy oraz węglowodany, ale również witaminy i minerały, które biorą udział w wielu ważnych biologicznych procesach. Warunkują liczne przemiany biochemiczne, regulują pracę wielu enzymów i wpływają na przebieg procesów metabolicznych. Dla zapewnienia odpowiedniej ilości witamin i minerałów ważna jest odpowiednio zbilansowana, zdrowa dieta. W przypadku niedoborów może zachodzić konieczność suplementacji. Stosuje się wtedy preparaty zawierające jeden lub kilka składników albo cały zestaw witamin i minerałów.

Dla zachowania zdrowia i dobrego samopoczucia istotne jest nie tylko dostarczanie witamin i minerałów, ale również ich dobre przyswajanie przez organizm. W przypadku niskiej przyswajalności może się zdarzyć, że niedobory powstaną pomimo odpowiedniej podaży wszystkich składników. Na deficyty w organizmie wpływają też niektóre jednostki chorobowe. Na przykład u osób chorych na celiakie występuje zwiększone ryzyko niedoborów witaminy E, a na występowanie niedoborów selenu zdecydowanie bardziej od ludzi zdrowych narażone są osoby chorujące na mukowiscydozę oraz fenyloketonurię.

Deficyty witamin i minerałów w organizmie człowieka mogą prowadzić do szeregu groźnych konsekwencji zdrowotnych. Na przykład utrzymujący się przez dłuższy czas deficyt witaminy D w organizmie może prowadzić do rozwoju chorób autoimmunologicznych albo sercowo-naczyniowych. Sprzyja też rozwojowi infekcji. Co więcej, może prowadzić do krzywicy u dzieci i osteoporozy u osób starszych. Jej niedobór u kobiet ciężarnych może być przyczyną cukrzycy ciążowej i przedwczesnego porodu.

Witamina D odpowiada w organizmie człowieka za utrzymanie wapnia i fosforu na odpowiednim poziomie. Wpływa również na stan kości oraz ich prawidłowy rozwój. Oddziałuje na układ immunologiczny, pobudzając komórki odpornościowe do wytwarzania przeciwciał oraz obniża ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych i autoimmunologicznych.

Witamina D wytwarzana jest w organizmie człowieka pod wpływem światła słonecznego. W okresie letnim dla zsyntetyzowania ilości, która pokryje dobowe zapotrzebowanie, wystarczy przebywać na słońcu przez ok. 15 minut w godzinach od 10 do 15. Konieczne jest przy tym odsłonięcie ok. 20% powierzchni ciała. Poza sezonem letnim uzyskanie takiej ilości witaminy D jest już znacznie trudniejsze, dlatego konieczna może być suplementacja.

Niedobory mogą dotyczyć nie tylko witamin, ale również minerałów, także tych, które u zdrowego człowieka występują w ilościach śladowych. Przykładem jest cynk i chrom. Cynk ma ogromne znaczenie dla naszego zdrowia. Reguluje pracę ponad 200 różnych enzymów w ludzkim organizmie. Wpływa na stan kości oraz na kondycję skóry, włosów i paznokci. Chroni komórki przed stresem oksydacyjnym i wpływa na funkcjonowanie układu immunologicznego. Jego deficyt może zwiększać ryzyko infekcji, powoduje pogorszenie pamięci, wywołuje uczucie znużenia oraz szereg innych mniej lub bardziej groźnych skutków zdrowotnych. Z kolei chrom wpływa na metabolizm białek, tłuszczów i węglowodanów. Podobnie jak cynk ma duże znaczenie dla układu immunologicznego i uczestniczy w procesach antyoksydacyjnych. Jest katalizatorem wielu reakcji zachodzących w organizmie człowieka. Deficyt chromu może mieć poważne konsekwencje. Prowadzi do zaburzeń metabolizmu insuliny oraz zmniejszenia tolerancji glukozy. Zwiększa też ryzyko miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych.

Należy pamiętać, że poza niedoborem groźny może być też nadmiar witamin i mikroelementów. Dlatego tak ważne jest zachowanie witamin i minerałów w stanie równowagi. Pomaga w tym zdrowa i odpowiednio zbilansowana dieta, a w razie konieczności rozsądna suplementacja.