Olej rafinowany czy nierafinowany? Jak wybierać świadomie

Olej roślinny to nie tylko aromatyczny składnik potraw używany na co dzień w kuchni – to źródło niezbędnych kwasów tłuszczowych, witamin i związków bioaktywnych, które wspierają codzienne funkcjonowanie organizmu. Wystarczy jednak spojrzeć na półkę sklepową, by poczuć się lekko zagubionym: olej rafinowany, tłoczony na zimno, nierafinowany… Co właściwie kryje się za tymi nazwami? I który z nich warto wybrać?

Zrozumienie różnic między olejami rafinowanymi i nierafinowanymi pozwala nie tylko gotować zdrowiej, ale też lepiej dbać o świeżość i smak potraw.

Jak powstaje olej rafinowany?

Oleje rafinowane to tłuszcze roślinne, które przeszły specjalny proces oczyszczania, czyli rafinację. Jej głównym celem jest usunięcie zanieczyszczeń, pozostałości pestycydów, metali ciężkich, wolnych kwasów tłuszczowych czy niepożądanych zapachów. W praktyce olej poddaje się kilku etapom:

• odśluzowaniu,
• odkwaszaniu,
• bieleniu,
• odwanianiu.

W efekcie powstaje produkt o neutralnym smaku i aromacie, który charakteryzuje się wysoką temperaturą dymienia, dzięki czemu doskonale sprawdza się w obróbce termicznej, takiej jak smażenie czy pieczenie. Oleje rafinowane są również trwalsze – wolniej się utleniają, dlatego mają dłuższy termin przydatności do spożycia.

To właśnie dlatego wiele osób wybiera je do codziennego gotowania. Warto jednak pamiętać, że proces rafinacji wiąże się z częściową utratą niektórych cennych składników, m.in. tokoferoli (witamina E) czy fitosteroli, które naturalnie występują w surowcach roślinnych.

Czym jest olej nierafinowany?

Olej nierafinowany, często nazywany tłoczonym na zimno, powstaje w procesie mechanicznym, bez użycia wysokich temperatur (zazwyczaj poniżej 40–50 °C) i chemicznych rozpuszczalników. Dzięki temu zachowuje naturalne związki bioaktywne, takie jak witaminy czy antyoksydanty i charakterystyczny smak surowca, z którego został pozyskany.

Taki olej potrafi zaskoczyć niezwykle intensywnym aromatem – orzechowym, ziołowym, czasem lekko gorzkim. W kuchni sprawdza się najlepiej na zimno: do sałatek, dressingów, koktajli, sosów czy past. Nierafinowane oleje, choć bardziej wartościowe pod względem odżywczym, są też bardziej wrażliwe na światło, tlen i temperaturę, dlatego wymagają przechowywania w chłodnym, ciemnym miejscu oraz spożycia w krótszym czasie po otwarciu.

Rafinowany a nierafinowany – czym się różnią?

Po który olej lepiej sięgnąć?

Nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi, a wszystko zależy od potrzeb i typu potrawy. Oba rodzaje mają swoje miejsce w zbilansowanej diecie:

• oleje rafinowane – idealne do smażenia, duszenia i pieczenia, gdy potrzebujesz stabilnego tłuszczu odpornego na wysoką temperaturę,
• oleje nierafinowane – najlepiej spożywać na zimno, by w pełni wykorzystać ich potencjał odżywczy i aromatyczny.

Zadbaj o jakość i wybieraj świadomie

Warto zwracać uwagę nie tylko na sposób produkcji, ale też na pochodzenie oleju. Produkty wysokiej jakości znajdziesz wśród Oleje Świata od Oleofarm – zarówno rafinowane, jak i nierafinowane. Tłoczone z różnych surowców, od rzepaku i lnu po pestki winogron czy czarnuszkę, pozwalają tworzyć zdrowe i smaczne posiłki każdego dnia.

Piśmiennictwo:

• Chandra S., Kumar M., Dwivedi P. i wsp.: Functional and nutritional health benefit of cold-pressed oils: a review. J Agric Ecol, 2020, 9, 21-29
• Li C., Wang G., Liu L. i wsp.: Effects of origin, processing, and refining technologies on antioxidant phytochemicals in vegetable oils. J Food Sci, 2025, https://doi.org/10.1111/1750-3841.70529
• Gharby S.: Refining vegetable oils: chemical and physical refining. Sci World J, 2022, https://doi.org/10.1155/2022/6627013