Sok z czerwonych buraków – właściwości i zastosowanie

Buraki zawierają wiele cennych dla ludzkiego organizmu związków. Niestety znaczna część z nich ulega rozpadowi podczas długotrwałej obróbki w wysokiej temperaturze. Tymczasem, choć nie brak amatorów barszczu czy ćwikły, nie każdy lubi surowe buraki. Są one twarde, mają ziemisty posmak i zdecydowanie mniej słodyczy niż buraki gotowane czy pieczone. Osoby, które niechętnie sięgają po dania takie jak carpaccio z buraka, mogą skorzystać z dobroczynnych właściwości tego warzywa w bardzo prosty sposób – pijąc sok z czerwonych buraków!

Dlaczego buraki są zdrowe?

Warzywa, które określamy jako buraki, to bulwy korzeniowe buraka ćwikłowego. Pełnią funkcję spichrzową – są w nich magazynowane substancje odżywcze, z których roślina korzysta w okresach niesprzyjających wegetacji. W związku z tym buraki są zasobne w białko, skrobię, witaminy i sole mineralne. Ten strategiczny „magazyn” musi być znakomicie chroniony przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych, więc bulwy zawierają też związki o właściwościach antybakteryjnych, grzybobójczych i przeciwpasożytniczych oraz takie, które hamują szkodliwą aktywność wolnych rodników tlenowych. Surowy burak jest zasobnym źródłem cennych dla zdrowia substancji, takich jak:

• witaminy z grupy B, a także witaminy C, A, E i K,
• minerały, głównie żelazo, potas, magnez, wapń i fosfor,
• kwasy organiczne, m.in. kwas jabłkowy, cytrynowy, szczawiowy i winny,
• polifenole, karotenoidy i glikozydy (w tym należące do glikozydów betaniny, czyli czerwony barwnik buraka o silnych właściwościach antyoksydacyjnych),
• błonnik.

W jaki sposób powyższe substancje wpływają na funkcjonowanie organizmu człowieka?

Wpływ buraków na odporność organizmu 

Surowy burak zaspokaja zapotrzebowanie na wiele składników diety, bez których rozmaite procesy fizjologiczne nie mogą przebiegać prawidłowo. Spożywanie tego warzywa może stać się elementem profilaktyki wielu chorób. Osoby, które zdecydują się włączyć na stałe do swojej diety sok z buraków (lub ich inną niskoprzetworzoną postać), wzmocnią funkcjonowanie układu odpornościowego. Zawarte w warzywie związki uczestniczą np. w tworzeniu przeciwciał. Antyseptyczne właściwości soku z buraków czerwonych zmniejszają podatność organizmu na infekcje, a w przypadku zachorowania – łagodzą ich przebieg.

Przeciwutleniacze w soku z czerwonych buraków

Na uwagę zasługuje potencjał antyoksydacyjny buraków. Pod tym względem naturalny sok z buraka zdecydowanie wygrywa z przetworzonymi formami warzywa – najcenniejszy przeciwutleniacz (betanina) jest niestabilny w wysokich temperaturach. Udowodniono naukowo, że substancja ta hamuje procesy neurodegeneracyjne (co wpływa na ograniczenie możliwości rozwoju takich schorzeń jak choroba Alzheimera) i ogranicza ryzyko chorób nowotworowych. Właściwości antyoksydacyjne soku z czerwonych buraków sprzyjają także stanowi skóry czy stawów – pozwala to na dłużej zachować dobrą kondycję i młody wygląd.

Sok z buraków a układ krwionośny

Spożywanie soku z czerwonych buraków ma rozległy wpływ na działanie układu krwionośnego:

• wzmacnia naczynia krwionośne,
• obniża ciśnienie tętnicze,
• reguluje stężenie cholesterolu i homocysteiny we krwi.

Tym samym obecne w burakach związki ograniczają ryzyko pojawienia się miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu czy zawału. Co więcej, mają one właściwości krwiotwórcze – stymulują produkcję czerwonych krwinek, dzięki czemu nie tylko znoszą ryzyko anemii, ale też mogą być pomocne w jej leczeniu.

Oddziaływanie buraków na układ pokarmowy i metabolizm

Równie korzystny jest wpływ regularnego picia soku z czerwonych buraków na pracę układu pokarmowego:

• pobudza on perystaltykę jelit,
• wspomaga przemianę materii,
• ułatwia oczyszczanie organizmu z toksyn,
• zapobiega stłuszczeniu wątroby.

Surowy burak jest niskokaloryczny i w porównaniu z przetworzonym ma niski indeks glikemiczny. Jest odpowiedni dla osób na diecie odchudzającej i dla diabetyków.

Inne właściwości soku z czerwonych buraków

Lista cennych właściwości buraków jest znacznie dłuższa. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że ich spożycie zaleca się kobietom w ciąży. Sok z buraka to bardzo zasobne źródło kwasu foliowego (czyli witaminy B9) – związku, od którego odpowiedniej podaży zależy prawidłowy rozwój płodu, a w szczególności – jego układu nerwowego. Dzięki zawartości witamin z grupy B sok z buraków znakomicie wspiera funkcjonowanie układu nerwowego u dzieci i dorosłych – wzmacnia funkcje poznawcze, łagodzi stres i reguluje rytm okołodobowy.

Czy istnieją przeciwwskazania do picia soku z buraków?

Jak w przypadku każdego produktu, w spożywaniu buraków w dowolnej postaci warto zachować umiar. Nie istnieją jednak żadne przeciwwskazania do regularnego włączania tego warzywa do diety. Ostrożność zaleca się jedynie osobom cierpiącym na takie schorzenia jak kamica nerkowa, dna moczanowa albo reumatoidalne zapalenie stawów. Buraki zawierają szczawiany, które mogą zaostrzać przebieg wymienionych chorób.

Jaki zrobić dobry sok z czerwonych buraków?

Najzdrowszy jest świeżo wyciśnięty sok z buraków, który w domowych warunkach można uzyskać z pomocą sokowirówki albo wyciskarki wolnoobrotowej. Jeśli jednak ktoś nie dysponuje takim urządzeniem albo dostateczną ilością czasu (przetwarzanie surowych buraków jest dość pracochłonne), może skorzystać z gotowych produktów. Sok z buraków – nie z koncentratu (NFC), bez dodatku cukru, konserwantów i barwników to świetne uzupełnienie codziennej diety.