Len a menopauza – działanie lignanów lnianych przy menopauzie

Lignany to naturalne związki chemiczne obecne w niektórych roślinach, głównie oleistych. Występują w nasionach lnu zwyczajnego i sezamu. Można je znaleźć także w nasionach roślin strączkowych, orzechach, niektórych owocach i warzywach. Lignany określa się mianem fitoestrogenów, ponieważ ich działanie zbliżone jest do działania kobiecych hormonów płciowych. Udowodniono naukowo, że dzięki swoim właściwościom hormony roślinne mogą łagodzić objawy menopauzy. Stanowią one cenną alternatywę dla HTZ – hormonalnej terapii zastępczej.

Czym są lignany lniane i jakie mają właściwości?

Nasiona lnu zwyczajnego potocznie nazywane siemieniem lnianym nie bez przyczyny są zaliczane do produktów superfoods. Stanowią one niezwykle zasobne źródło witamin, minerałów, nienasyconych kwasów tłuszczowych, błonnika i polifenoli. Jednym z najcenniejszych składników siemienia lnianego są związki, które roślina wytwarza w celu obrony przed szkodliwymi dla niej czynnikami zewnętrznymi – lignany lniane. Te związki fenolowe uważane są za jedne z najpotężniejszych przeciwutleniaczy – o działaniu nawet pięciokrotnie silniejszym niż w przypadku witaminy E. Lignany lniane, które pełnią funkcję ochronną w roślinach, mają równie korzystny wpływ na ludzki organizm. Dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym:

• hamują rozwój chorobotwórczych mikroorganizmów (bakterii, grzybów, pasożytów),
• działają antynowotworowo i neuroprotekcyjnie,
• regulują poziom cholesterolu LDL we krwi,
• zmniejszają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych,
• służą profilaktyce cukrzycy (obniżają stężenie glukozy we krwi),
• spowalniają procesy starzenia się organizmu.

Szczególnie cenną i unikalną cechą lignanów wśród innych przeciwutleniaczy jest ich wpływ na gospodarkę hormonalną. Ze względu na podobieństwo budowy tych związków do estrogenów mogą zastępować ich działanie, znosząc skutki ich nadmiaru lub niedoboru. Jak wiadomo, problem ten dotyczy w szczególności kobiet w okresie menopauzy. 

Menopauza i jej uciążliwe objawy

Menopauza to ostatnia w życiu miesiączka. Potocznie nazwą tą określa się cały okres przekwitania – czas, w którym w organizmie kobiety zachodzi szereg przemian związanych z zakończeniem okresu płodności. Zwykle następuje on około 50. roku życia, czyli w momencie, w którym większość współczesnych kobiet jest jeszcze w pełni aktywna we wszystkich życiowych obszarach. Dla niejednej to okres macierzyństwa albo szczytu zawodowej kariery. Tym trudniej pogodzić się z nieuchronnymi objawami upływu czasu, zwłaszcza że mogą one bardzo utrudniać codzienne funkcjonowanie. Nie wszystkie kobiety odczuwają dotkliwie objawy menopauzy – niektóre przechodzą ją bardzo łagodnie. Niemniej, na skutek wygasania czynności jajników i spowodowanych tym faktem zmian w gospodarce hormonalnej, kobiety mogą zmagać się z uciążliwymi problemami, takimi jak:

• nieregularne miesiączki,
• spadek libido,
• suchość pochwy,
• nawracające infekcje dróg rodnych i moczowych,
• nietrzymanie moczu,
• obniżenie odporności,
• bóle głowy,
• gwałtowne uderzenia gorąca,
• nadmierna potliwość,
• wzrost ciśnienia tętniczego,
• zaburzenia pracy serca,
• osłabienie kości,
• utrata jędrności skóry,
• zmiany w wyglądzie sylwetki,
• skłonność do nadwagi,
• zaburzenia snu,
• problemy z koncentracją,
• wahania nastroju,
• drażliwość,
• ataki płaczu,
• spadek energii i motywacji do działania.

Co szczególnie istotne, w związku z gwałtownymi wahaniami stężeń estrogenów i progesteronu w okresie menopauzy wzrasta ryzyko wielu poważnych schorzeń. Obok chorób sercowo-naczyniowych kobiety narażone są na rozwój hormonozależnych nowotworów piersi czy jajników.

Hormonalna terapia zastępcza (HTZ)

Kobiety, które zmagają się z dotkliwymi objawami menopauzy, mogą skorzystać z hormonalnej terapii zastępczej. Polega ona na farmakologicznym uzupełnianiu naturalnych hormonów ich syntetycznymi odpowiednikami. HTZ zazwyczaj wdraża się przy wystąpieniu pierwszych symptomów menopauzy i kontynuuje jeszcze przez pewien czas po ustaniu miesiączkowania – do czasu, aż organizm przyzwyczai się do funkcjonowania w warunkach obniżonych poziomów hormonów płciowych. Terapia może trwać nawet kilka lat. Choć HTZ znosi większość okołomenopauzalnych dolegliwości, nie jest obojętna dla organizmu. Przede wszystkim długotrwałe zażywanie hormonów wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka piersi lub błony śluzowej macicy (endometrium). Co więcej, nie brak przeciwwskazań do stosowania HTZ. Należą do nich:

• aktywne lub przebyte choroby nowotworowe,
• choroba zakrzepowo-zatorowa (lub jej ryzyko),
• niewydolność wątroby,
• choroba niedokrwienna serca,
• zmiany dysplastyczne w obrębie gruczołu sutkowego,
• mięśniaki macicy,
• krwawienia z dróg rodnych o nieznanej przyczynie.

HTZ może też spowodować zaostrzenie dolegliwości u kobiet cierpiących na migrenowe bóle głowy. Farmakologiczne znoszenie objawów menopauzy nie jest więc rozwiązaniem odpowiednim dla wszystkich. Bezpieczną alternatywę dla HTZ stanowią fitoestrogeny w tabletkach lub kapsułkach.

Naturalne wsparcie w okresie menopauzy

Naukowcy zainteresowali się wpływem lignanów lnianych na gospodarkę hormonalną kobiet w okresie menopauzy, ponieważ zaobserwowali, że Azjatki przechodzą ją znacznie łagodniej niż kobiety w krajach Zachodu. Przyczyn tych różnic zaczęto upatrywać w odmiennej diecie. W przypadku Japonek jest ona bardzo zasobna w soję i jej przetwory. Soja jest znakomitym źródłem fitoestrogenów. Zaczęto poszukiwać podobnych związków w powszechnie dostępnych w Europie roślinach. Tak odkryto je w lnie zwyczajnym. Podobieństwo pozyskiwanych z siemienia lnianego lignanów (a konkretnie – ich metabolitów) do ludzkich estrogenów sprawia, że organizm traktuje te związki jako tożsame. Mogą one przyłączać się do receptorów estrogenowych, łagodnie naśladując działanie żeńskich hormonów. W ten sposób znoszą objawy ich niedoboru charakterystyczne dla menopauzy. Lignany lniane są pomocne także przy nadmiarze estrogenów w organizmie, do jakiego dochodzi w przebiegu raka piersi czy raka endometrium. Łącząc się z receptorami estrogenowymi, fitoestrogeny blokują je – „zajmują miejsce” ludzkim estrogenom, redukując w ten sposób ich szkodliwą aktywność. Odkrycie mechanizmu działania fitoestrogenów sprawiło, że stały się one pożądanym remedium na uciążliwe objawy menopauzy. W odróżnieniu od HTZ dodatkowo służą profilaktyce hormonozależnych chorób nowotworowych. Co ciekawe, suplementy diety z wyciągiem z siemienia lnianego mogą przydać się nie tylko kobietom w okresie menopauzy. U mężczyzn także występują estrogeny – choć w niewielkim stężeniu. Udowodniono, że u obu płci działanie tych hormonów wpływa na płodność oraz na stan skóry czy wytrzymałość kości. Ponadto estrogeny chronią przed chorobami układu krążenia. Dlatego częste spożywanie siemienia lnianego zaleca się także mężczyznom! 

Ligunin® i Ligunin® Termostop – siemię lniane w kapsułkach

Jednym z preparatów zawierających lignany lniane jest Ligunin®. W skład suplementu diety wchodzi mielone siemię lniane oraz ekstrakt z nasion lnu zwyczajnego. Ligunin® ma postać łatwych do połknięcia kapsułek. Każda z nich zawiera 25 mg lignanów lnianych. Dwie kapsułki dostarczają organizmowi optymalną dawkę fitoestrogenów – taką, jaką codziennie przyjmują w diecie znani z dobrego zdrowia i długowieczności Japończycy. Wariantem wyżej wymienionego suplementu diety jest Ligunin® Termostop. Ten preparat – obok wyciągu z siemienia lnianego – zawiera ekstrakt z szyszek chmielu zwyczajnego. Chmiel kojarzony jest przede wszystkim z produkcją piwa. Nadaje mu charakterystyczną goryczkę i aromat. Mniej znanym faktem jest to, że chmiel zwyczajny zawiera wiele prozdrowotnych składników, m.in. 8-prenylnaringeninę. Substancja ta także ma zdolność łagodzenia objawów menopauzy. Znosi uciążliwe uderzenia gorąca, ogranicza pocenie się, a także łagodzi napięcie emocjonalne i poprawia jakość snu. Co więcej, zaliczana do flawonoidów 8-prenylnaringenina ma właściwości antyoksydacyjne. Wraz z lignanami lnianymi chroni organizm przed szkodliwą aktywnością wolnych rodników.

Ligunin® Meno Comfort – nie tylko lignany lniane

Kolejnym preparatem z serii jest Ligunin® Meno Comfort. Ten suplement, obok ekstraktów z nasion lnu i szyszek chmielu, zawiera pięć innych składników aktywnych:

• ekstrakt z czerwonej koniczyny,
• ekstrakt z korzenia ashwagandhy,
• pozyskiwany z muszli ostryg węglan wapnia,
• witaminę D3,
• biotynę (witaminę B7).

Dzienna dawka Ligunin® Meno Comfort (czyli dwie tabletki) dostarcza takich samych ilości lignanów lnianych i 8-prenylnaringeniny, co pozostałe suplementy Ligunin®. Ponadto zawiera 30 mg izoflawonów (z czerwonej kończyny), które wzmacniają działanie 8-prenylnaringeniny – łagodzą objawy menopauzy, takie jak: nadmierna potliwość, uderzenia gorąca, niepokój i rozdrażnienie. Korzeń żeń-szenia indyjskiego, czyli ashwaganda, słynie z wielu cennych właściwości, dzięki którym od wieków jest powszechnie wykorzystywany w naturalnej medycynie azjatyckiej. Ashwaganda jest zasobnym źródłem witanolidów (5 mg w dziennej dawce Ligunin® Meno Comfort), które mają pozytywny wpływ na kondycję psychofizyczną. Przede wszystkim ułatwiają utrzymanie równowagi emocjonalnej i radzenie sobie ze stresem, co bywa dużym problemem w okresie menopauzy. Dwie tabletki Ligunin® Meno Comfort w 75% pokrywają dzienne zapotrzebowanie na wapń – pierwiastek budulcowy kości. Dawka preparatu zawiera także 2000 j.m. witaminy D, która reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową, umożliwiając wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego i zapewniając prawidłową mineralizację tkanki kostnej. Dodatkowo suplement diety zawiera 2,5 mg witaminy B7, która odpowiada za zdrowie skóry. Reasumując, lignany lniane – zwłaszcza w połączeniu z innymi składnikami o komplementarnych właściwościach – mogą skutecznie chronić organizm kobiety przed kłopotliwymi objawami menopauzy. Niegdyś okres przekwitania kojarzył się z wkroczeniem w wiek senioralny. Dziś, dzięki odpowiedniej suplementacji, kobiety w tym momencie życia mogą zachować normalną aktywność, młody wygląd i dobre samopoczucie.